Jest to porozumienie/ Układ pomiędzy rządami Państw Unii Gospodarczej Beneluksu oraz Republiki Federalnej Niemiec i Republiki Francuskiej dotyczący stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach, który został zawarty w miejscowości Schengen (Luksemburg) w dniu 14 czerwca 1985 r. i na mocy którego możliwe jest zniesienie kontroli granicznej osób przekraczających granice między państwami członkowskimi układu, a w zamian za to wzmocniona zostaje współpraca policyjna, sądowa oraz w sferze bezpieczeństwa i polityki azylowej.

Strefa Schengen stanowi terytorium, na którym gwarantowany jest swobodny przepływ osób. Państwa sygnatariusze układu postanowiły znieść kontrole na ich granicach wewnętrznych na rzecz wzmocnienia kontroli na granicy zewnętrznej tej strefy. W celu skutecznej realizacji tego porozumienia kwestie dot. polityki wizowej, wiz krótkoterminowych, wniosków azylowych i kontroli granicznych opierają się na wspólnych zasadach i procedurach. Jednocześnie, w celu zapewnienia bezpieczeństwa w strefie Schengen, wzmocniono współpracę i koordynację pomiędzy policją a organami sądowymi PCZ. W praktyce na wewnętrznych granicach lądowych strefy Schengen zostały zlikwidowane dotychczas funkcjonujące przejścia graniczne i funkcjonariusze nie dokonują już w tych miejscach regularnych kontroli granicznych. A możliwe stało się przekraczanie tych granic w dowolnym miejscu i o dowolnej porze. Taki przywilej, co istotne dotyczy zarówno obywateli państw członkowskich, jak również obywateli państw trzecich. Mimo braku kontroli w przejściach granicznych należy jednak przestrzegać przepisów oraz posiadać odpowiednie dokumenty, potwierdzające tożsamość, obywatelstwo oraz uprawniające do przekraczania granicy, a w przypadku obywateli państw trzecich, dodatkowo także poświadczających legalność i cel pobytu. Zniesienie kontroli granicznej wewnątrz strefy Schengen, jest bowiem odpowiednio kompensowane i zawsze należy być przygotowanym na możliwość kontroli weryfikacji (tzw. nieuchronność kontroli) pod kątem legalności pobytu w strefie Schengen.

Kluczowe zasady, które determinują prawidłowe funkcjonowanie strefy Schengen obejmują:

• zniesienie kontroli osób na granicach wewnętrznych,
• wspólne zasady dotyczące kontroli osób przekraczających zewnętrzne granice państw członkowskich UE,
• harmonizacja warunków wjazdu oraz zasad przyznawania wiz krótkoterminowych,
• wzmożona współpraca policyjna (łącznie z prawem do obserwacji transgranicznej oraz pościgu transgranicznego),
• silniejsza współpraca organów wymiaru sprawiedliwości (przyspieszenie realizacji systemu ekstradycyjnego i przekazaniu wykonania wyroków karnych),
• ustanowienie i opracowanie Systemu Informacyjnego Schengen (SIS).

System Informacyjny Schengen, SIS (Schengen Information System) – jest to komputerowa baza danych, która jest jednym z najważniejszych narzędzi kompensacyjnych dla ochrony strefy Schengen i pozwala na sprawdzenie, czy osoby lub przedmioty przekraczające granicę Schengen, bądź już znajdujące się na jej terenie, nie są poszukiwane, lub też czy nie dotyczy ich zakaz wjazdu/wwozu. System ten pozwala krajowym organom kontroli granicznej, policyjnej, konsularnej i organom sądowym weryfikować informacje na temat poszukiwanych osób i przedmiotów. Państwa członkowskie wprowadzają informacje do systemu poprzez sieci krajowe (N-SIS) zintegrowane z systemem centralnym (C-SIS). Uzupełnieniem systemu informatycznego jest sieć SIRENE, służąca do wymiany dodatkowych informacji. SIS składa się z narodowych sekcji w każdym z krajów członkowskich oraz z układu centralnego. Centralny serwer SIS znajduje się w Strasburgu. Narodowe bazy danych (N-SIS) są jednakowe w każdym kraju, dzięki stałej aktualizacji informacji za pośrednictwem jednostki koordynującej, tj. Centralnego Rejestru (C-SIS).

Strefa Schengen nie pokrywa się z terytorium Unii Europejskiej. Do strefy Schengen przynależą i stosują w pełnym zakresie przepisy jej dorobku: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy (będące jednocześnie PCZ UE), a także Norwegia, Islandia, Liechtenstein (Państwa EOG) i Szwajcaria. UWAGA! Od 1 stycznia 2023 r. do strefy Schengen została włączona także Chorwacja i na granicach lądowych i morskich tego kraju zniesione zostały już kontrole graniczne! Jednakże na granicach powietrznych kontrole te zostaną zniesione dopiero od 26 marca 2023 r.

Natomiast Bułgaria, Cypr, Rumunia, Irlandia - są Państwami Członkowskimi UE, ale z uwagi na ich aktualny lub odrębny (IE) status (dot. związania przepisami dorobku SCHENGEN) na ich granicach prowadzone są regularne kontrole graniczne!

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) (tekst jednolity) - jest tej rangi aktem prawa UE, które wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w Państwach Członkowskich zgodnie z Traktatami. Obowiązuje ponad prawem krajowym. Jego postanowienia wg jednolitych zasad realizują funkcjonariusze służb granicznych we wszystkich PCZ.

„Granice zewnętrzne UE” można przekraczać tylko na przejściach granicznych i w ustalonych godzinach ich otwarcia.

Przekraczając „granicę zewnętrzną”, wszystkie osoby podlegają systematycznym odprawom granicznym zarówno na wjazd jak i wyjazd do/z UE/SCH. Dotyczy to obywateli państw trzecich, ale również obywateli UE i osób korzystających z prawa do swobodnego przepływu osób na mocy przepisów UE (vide art. 20 ust.1 Traktatu o funkcjonowaniu UE - TFUE i Dyrektywy 2004/38/WE…)

W przypadku pobytu nieprzekraczającego 90 dni w każdym 180 okresie obywatel państwa trzeciego – (nienależącego do UE, EOG lub CH):

• musi posiadać ważny dokument podróży,
• musi posiadać ważną wizę (lub dokument pobytowy), gdy są wymagane,
• musi uzasadnić cel planowanego pobytu i posiadać wystarczające środki utrzymania,
• nie może posiadać wpisów w Systemie Informacyjnym Schengen (SIS) w celu odmowy wjazdu,
• nie może być uważany za stanowiącego zagrożenie dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych w krajach UE.

Jeżeli powyższe warunki nie zostały spełnione, następuje odmowa wjazdu na terytorium UE

Dokumenty podróży obywateli krajów nienależących do UE muszą być systematycznie stemplowane przy wjeździe i wyjeździe.

Odprawy graniczne przeprowadzane są przez straż graniczną.

Na „granicach wewnętrznych” pomiędzy państwami – stronami układu z Schengen nie są (co do zasady) prowadzone kontrole graniczne. Przekraczanie lądowych granic wewnętrznych jest dopuszczalne w dowolnym miejscu i o dowolnej porze. Swoboda w zakresie przekraczania granic wewnętrznych dotyczy zarówno obywateli państw członkowskich UE, jak również obywateli państw trzecich o ile legalnie przebywają w tej strefie.

Zniesienie kontroli granicznych „na granicach wewnętrznych” nie oznacza, że przestają funkcjonować granice administracyjne między państwami. W mocy pozostają też wprowadzone przez odpowiednie władze państw członkowskich procedury/ograniczenia administracyjne, np. meldunkowe, zakazy infrastrukturalne czy też związane z ochroną środowiska, etc. I należy się do nich stosować!

Kontrole, pomimo iż nie są przeprowadzane bezpośrednio na granicach wewnętrznych, mogą być jednak dokonane na zasadach wyrywkowych (nieuchronność kontroli), na terenie całego obszaru Schengen. W razie poważnego zagrożenia dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego klauzula ochronna upoważnia, na mocy stosownej Decyzji Rady UE, każde Państwo Członkowskie może podjąć decyzję o tymczasowym przywróceniu kontroli na granicach wewnętrznych z innymi państwami strefy Schengen.

Obywatele państw trzecich, aby uzyskać zgodę na wjazd i pobyt na terytorium państw UE/Schengen muszą spełniać warunki określone w Kodeksie granicznym Schengen tj.:

• posiadać ważny dokument podróży oraz wizę (alternatywnie dokument pobytowy), jeśli są wymagane;
• uzasadnić cel podróży i spełnić warunki wjazdu i pobytu;
• posiadać odpowiednie środki finansowe na okres pobytu i na powrót,
• dane osoby, która zamierza wjechać na obszar Schengen nie mogą figurować również w systemie SIS (innych bazach międzynarodowych, krajowych), jako osoby niepożądanej na tym terytorium lub stanowiącej zagrożenie dla porządku publicznego, zdrowia publicznego, bezpieczeństwa.

Każdy obywatel państwa członkowskiego UE (także ob. RP) ma prawo do swobodnego wjazdu na terytorium innego państwa strefy. Nie są z tym związane żadne szczególne formalności. Co oznacza, że można przekroczyć granicę w każdym miejscu (o ile przepisy dla danego terenu nie stanowią inaczej np. parki narodowe, rezerwaty przyrody) i o dowolnej porze. O istnieniu granicy danego państwa informują tablice, które znajdują się w widocznych miejscach. Na granicach pomiędzy państwami strefy Schengen nie jest prowadzona kontrola graniczna. Tym niemniej w celu przekraczania granic wewnętrznych i pobytu na terytorium innego państwa strefy Schengen powinniśmy posiadać ważny dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo – w świetle polskiego prawa odpowiednio paszport lub dowód osobisty. Ta zasada dotyczy wszystkich osób - również dzieci.

Uwaga! Prawo jazdy, legitymacja szkolna czy studencka, zaświadczenie o złożeniu wniosku o wydanie paszportu lub dowodu osobistego, świadectwo urodzenia, nie uprawniają do przekraczania granicy.

Warunki te dla obywateli państw trzecich określone zostały regulacjami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/399 z dnia 9 marca 2016 r. w sprawie unijnego kodeksu zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) i w przypadku planowanego pobytu na terytorium państw członkowskich nieprzekraczającego 90 dni w każdym okresie 180-dniowym, (co oznacza wzięcie pod uwagę okresu 180-dniowego poprzedzającego każdy z dni pobytu), są następujące:

• posiadanie ważnego dokumentu podróży uprawniającego do przekroczenia granicy i spełniającego następujące kryteria:
  • zachowanie terminu ważności jeszcze przynajmniej trzy miesiące po planowanej dacie wyjazdu z terytorium państw członkowskich;
  • wydanie w okresie ostatnich 10 lat;
• posiadanie ważnej wizy, jeżeli jest ona wymagana, lub (zamiennie) posiadanie ważnego dokumentu pobytowego lub ważnej wizy długoterminowej;
• uzasadnienie celu i warunków planowanego pobytu oraz posiadanie wystarczających środków utrzymania, zarówno na czas trwania planowanego pobytu, jak i na powrót do ich państwa pochodzenia lub na tranzyt do państwa trzeciego, lub udokumentowanie możliwości uzyskania takich środków zgodnie z prawem;
• nie figurowanie ich danych w SIS lub innych bazach do celów odmowy wjazdu;
• brak zagrożeń z ich strony dla porządku publicznego, bezpieczeństwa wewnętrznego, zdrowia publicznego lub stosunków międzynarodowych państw członkowskich, a w szczególności brak wobec nich, wpisu do celów odmowy wjazdu w krajowych bazach danych państw członkowskich.

Uwaga, za datę wjazdu uważa się pierwszy dzień pobytu na terytorium państw członkowskich, a za datę wyjazdu ostatni dzień pobytu na terytorium państw członkowskich.

Do osób korzystających z prawa do swobodnego przemieszczania się na mocy prawa Unii, zastosowanie mają przepisy dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich…- wobec tego mogą oni przekraczać granice państw członkowskich i przebywać na ich terytoriach legitymując się ważnym dokumentem, który pozwoli na potwierdzenie ich tożsamości i obywatelstwa.

Zasady dokonywania kontroli granicznej poza kolejnością regulują przepisy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 lipca 2019 r. w sprawie kontroli granicznej

Zgodnie z § 6 tego rozporządzenia kontroli granicznej poza kolejnością dokonuje się wobec:

1. członków grup ratowniczych i ekspertów, a także ich wyposażenia i środków pomocy;
2. członków załóg pojazdów straży pożarnej, sanitarnych oraz osób uczestniczących w akcjach ratowniczych;
3. autobusów w komunikacji międzynarodowej dokonujących regularnych przewozów osób;
4. środków transportu przewożących:

   a) żywe zwierzęta, towary szybko psujące się, w szczególności świeże mleko i świeże produkty przetwórstwa mlecznego, świeże mięso i świeże produkty przetwórstwa mięsnego, świeże lub żywe ryby oraz świeże produkty przetwórstwa rybnego, owoce i warzywa, kwiaty cięte, a także krew, osocze i materiały biologiczne,

   b) towary niebezpieczne,

   c) pomoc humanitarną.

Ponadto kontroli granicznej poza kolejnością można dokonać również w innych, szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby zainteresowanej, za zgodą wyrażoną ustnie lub pisemnie, każdorazowo, przez właściwego miejscowo komendanta placówki Straży Granicznej lub upoważnionego przez niego funkcjonariusza.

Zwolnione z należności celnych przywozowych są towary znajdujące się w bagażu osobistym podróżnych przyjeżdżających z państwa trzeciego (np. z Rosji) do naszego kraju, pod warunkiem, że wwożone towary nie mają charakteru handlowego i ich łączna wartość nie przekracza kwoty wyrażonej w złotych stanowiącej równowartość:

• 430 euro – dla podróżnych w transporcie lotniczym i morskim;
• 300 euro – dla pozostałych podróżnych.

Przez przywóz o charakterze niehandlowym, o którym mowa powyżej, rozumie się przywóz spełniający następujące warunki:

• odbywa się okazjonalnie;
• obejmuje wyłącznie towary na własny użytek podróżnych lub ich rodzin lub towary przeznaczone na prezenty.

Do wyżej wymienionych kwot nie wlicza się odpowiednio: wartości bagażu osobistego, importowanego czasowo lub importowanego po jego czasowym wywozie; wartości produktów leczniczych niezbędnych do spełnienia osobistych potrzeb podróżnego (w liczbie nieprzekraczającej pięciu najmniejszych opakowań – zob. art. 68 ust. 5 Prawa farmaceutycznego); paliwa znajdującego się w standardowym zbiorniku dowolnego pojazdu silnikowego oraz paliwa znajdującego się w przenośnym kanistrze, którego ilość nie przekracza 10 litrów; a także wartości tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz napojów alkoholowych przywożonych według niżej określonych norm:

1. wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone w transporcie lotniczym lub w transporcie morskim przez podróżnego, który ukończył 17 lat:
• papierosy – 200 sztuk lub
• cygaretki (cygara o masie nie większej niż 3g/sztukę) – 100 sztuk, lub
• cygara – 50 sztuk, lub
• tytoń do palenia – 250 g;
2. wyroby tytoniowe, jeżeli są przywożone w transporcie innym niż lotniczy lub morski przez podróżnego, który ukończył 17 lat:
• papierosy – 40 sztuk lub
• cygaretki (cygara o masie nie większej niż 3g/sztukę) – 20 sztuk, lub
• cygara – 10 sztuk, lub
• tytoń do palenia – 50 g;
3. nowatorskie wyroby tytoniowe
a) płyny do papierosów elektronicznych:
• 50 mililitrów - w przypadku podróżnych w transporcie lotniczym lub morskim,
• 10 mililitrów - w przypadku podróżnych w transporcie innym niż lotniczy lub morski;
b) wyroby nowatorskie:
• 0,04 kilograma – w przypadku podróżnych w transporcie lotniczym lub morskim,
• 0,008 kilograma – w przypadku podróżnych w transporcie innym niż lotniczy lub morski.
4. napoje alkoholowe, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat:
• napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22 %, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80 % i więcej – 1 litr lub
• alkohol i napoje alkoholowe o mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22 % - 2 litry, i
• wina niemusujące – 4 litry, i
• piwo – 16 litrów;
5. napoje alkoholowe, jeżeli są przywożone przez podróżnego, który ukończył 17 lat, który ma miejsce zamieszkania w strefie nadgranicznej lub jest pracownikiem zatrudnionym w strefie nadgranicznej, lub jest członkiem załogi środków transportu wykorzystywanych do podróży z terytorium państwa trzeciego na terytorium UE:
• a) napoje powstałe w wyniku destylacji i wyroby spirytusowe o mocy objętościowej alkoholu powyżej 22 %, alkohol etylowy nieskażony o mocy objętościowej alkoholu wynoszącej 80 % i więcej – 0,5 litra lub
• b) alkohol i napoje alkoholowe o mocy objętościowej alkoholu nieprzekraczającej 22 % - 0,5 litra, i
• c) wina niemusujące – 0,5 litra, i
• d) piwo – 2 litry

UWAGA: Zwolnienie (od cła, podatku VAT) w ramach norm, o którym mowa powyżej można stosować do dowolnego połączenia różnych rodzajów – odpowiednio: alkoholu i napojów alkoholowych (bez wina i piwa) i/lub wyrobów tytoniowych, pod warunkiem że suma wartości procentowych wykorzystywanych z poszczególnych zwolnień nie przekracza 100%.

Podstawę prawną zwolnienia stanowią przepisy, odpowiednio:

• art. 41 WSZC – zwolnienie od cła;
• art. 56 ustawy VAT – zwolnienie z podatku od towarów i usług.

Natomiast w zakresie podatku akcyzowego podstawę prawną zwolnienia stanowi w tym przypadku art. 36 ustawy akcyzowej.

Zgodnie z przepisami art. 107 WSZC, art. 35 ustawy akcyzowej oraz art. 77 ustawy VAT przywóz do Polski z państw trzecich (np. z Ukrainy) paliw silnikowych zwolniony jest od cła i od podatków (akcyzy i VAT) według następujących norm:

• całość paliwa przywożonego w standardowych zbiornikach (montowanych na stałe przez producenta) prywatnych środków transportu – jednak nie więcej niż 200 litrów zgodnie z przepisami o podatku VAT;
• paliwo w przenośnych zbiornikach (kanistrach) – nie więcej niż 10 litrów.

W przypadku autobusów norma wynosi 200 litrów.

W zbiornikach samochodów ciężarowych, które mogą przewieźć paliwo norma wynosi 600 litrów. Dodatkowo 200 litrów potrzebnych do funkcjonowania tzw. chłodni.

„Standardowe zbiorniki” oznaczają – w szczególności – zbiorniki na stałe zamontowane przez producenta we wszystkich pojazdach mechanicznych takiego samego rodzaju jak dany pojazd i których zamontowanie na stałe umożliwia bezpośrednie wykorzystanie paliwa zarówno do napędu, jak, w odpowiednim przypadku, do funkcjonowania w trakcie transportu systemu chłodzenia i innych systemów.

Zwolnienie dotyczy paliwa wykorzystywanego wyłącznie przez środek transportu, w którym zostało przywiezione. Paliwo to nie może zostać usunięte z tego środka transportu ani być składowane, chyba że jest to konieczne w przypadku jego naprawy, oraz nie może zostać odpłatnie lub nieodpłatnie odstąpione przez osobę korzystającą z takiego zwolnienia.

W przypadku gdy osoba wjeżdża do UE lub wyjeżdża z UE i przewozi „środki pieniężne” o wartości 10 000 euro albo więcej (lub równowartość w innej walucie), powinna zgłosić w formie pisemnej i na żądanie przedstawić takie „środki pieniężne” właściwym organom (w Polsce są nimi organy KAS lub Straży Granicznej) – zgodnie z art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) 1889/2005 oraz art. 18 i 20 Prawa dewizowego oraz § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (Dz. U. Nr 69, poz. 597).

Ponadto zgodnie z art. 18 Prawa dewizowego oraz § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych, w Polsce obowiązek zgłoszenia „środków pieniężnych” dotyczy także podróżnych (rezydentów i nierezydentów) przekraczających granicę między Polską a innymi państwami członkowskimi UE (granice wewnętrzne UE), z wyjątkiem podróżnych przekraczających granice wewnętrzne z innymi państwami członkowskimi UE, które jednocześnie należą do obszaru Schengen.

Obszar SCHENGEN – jest obszarem (strefą), na którym zniesiona została kontrola graniczna na wspólnych granicach i zapewniona została swoboda przepływu wszystkich osób. Nie należy utożsamiać tej strefy z obszarem zajmowanym przez wszystkie państwa członkowskie UE, ponieważ obecnie strefa ta obejmuje łącznie terytoria 26 państw, w tym terytoria tylko 22 państw członkowskich UE: Austrii, Belgii, Republiki Czeskiej, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Niemiec, Holandii, Grecji, Hiszpanii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Polski, Portugalii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Węgier, Włoch.

W Polsce wzór formularza zgłoszenia „środków pieniężnych” został określony w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2007 r. w sprawie sposobu dokonywania potwierdzenia przywozu do kraju oraz wywozu za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych oraz wzoru zgłoszenia przywozu do kraju i wywozu za granicę tych wartości lub środków (Dz.U. z 2014 r. poz. 1068).

Zgodnie z art. 2 pkt 2 rozporządzenia (WE) 1889/2005 należy zgłosić „środki pieniężne”, które oznaczają:

• zbywalne papiery na okaziciela, w tym instrumenty płatnicze na okaziciela, takie jak czeki podróżne, instrumenty zbywalne (w tym czeki, weksle i przekazy pieniężne) na okaziciela, indosowane bez ograniczeń, wystawione na fikcyjnego odbiorcę płatności lub występujące w innej formie, która powoduje przejście tytułu do nich przy ich przekazaniu, oraz instrumenty niekompletne (w tym czeki, weksle i przekazy pieniężne), które są podpisane, lecz nie zawierają nazwiska odbiorcy płatności;
• gotówkę (banknoty i monety będące w obiegu jako środki płatnicze).

Zgodnie z art. 18 Prawa dewizowego, w związku z art. 2 ust. 1 pkt 7, 10 i 13, w naszym kraju „środkami pieniężnymi” (podlegającymi zgłoszeniu) są ponadto:

• banknoty i monety (w walucie polskiej i obcej) niebędące w obiegu jako środek płatniczy, lecz podlegające oficjalnej wymianie na taki środek;
• złoto dewizowe i platyna dewizowa, tj. złoto i platyna w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym i platyną dewizową są również przedmioty ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców.

Rozporządzenie (WE) 1889/2005 wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE, przy czym w myśl art. 1 ust. 2 jego przepisy pozostają bez uszczerbku dla działań krajowych podejmowanych w celu kontroli przepływów środków pieniężnych w obrębie UE.

W ramach takich właśnie działań – podejmowanych w celu kontroli przepływów środków pieniężnych w obrębie UE – poszczególne państwa członkowskie UE mogą ustanowić własne, krajowe regulacje prawne (w Polsce są nimi ww. przepisy Prawa dewizowego), które mogą np. nakładać obowiązek zgłaszania „środków pieniężnych” również przy przekraczaniu granic wewnętrznych danego państwa członkowskiego UE (granic w obrębie UE).

W sprawie informacji na temat tego typu wewnętrznych przepisów (wymagań), które mogą obowiązywać – w innych niż Polska – państwach członkowskich UE, do których np. osoba się udaje (państwo docelowe), czy przez które osoba przejeżdża (państwo tranzytowe), można kontaktować się przede wszystkim z właściwymi organami (służbami) określonego państwa członkowskiego UE. W naszym kraju takich informacji można szukać również w placówkach dyplomatycznych i konsularnych określonego państwa członkowskiego UE (np. na ich stronach internetowych).

Na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych https://www.gov.pl/web/dyplomacja w zakładce „Informacje dla podróżujących” zamieszczonych jest szereg informacji dla podróżnych, które dotyczą m.in. przepisów wjazdowych obowiązujących w niektórych krajach, w tym w państwach członkowskich UE, szczegółowy adres/link jest dostępny tu: https://www.gov.pl/web/dyplomacja/informacje-dla-podrozujacych.

Ogólne zasady przemieszczania zwierząt (np. psów), które towarzyszą podróżnym na terytorium UE stanowią, że przewożone zwierzę powinno:

• być oznaczone mikroczipem – wymóg ten nie dotyczy zwierząt, które zostały oznaczone tatuażem przed dniem 03.07.2011 r.,
• posiadać paszport wystawiony przez upoważnionego lekarza weterynarii,
• posiadać ważne szczepienie przeciwko wściekliźnie, fakt dokonania takiego szczepienia musi być odnotowany w paszporcie.

Dodatkowo w przypadku podróży na terytorium Wielkiej Brytanii, Irlandii, Finlandii oraz Malty dla psów obowiązuje profilaktyka przeciwko tasiemcom.

Jednocześnie przed rozpoczęciem podróży należy zapoznać się z przepisami weterynaryjnymi państwa, do którego się udajemy ze zwierzęciem, a także z przepisami państw, przez które będziemy przejeżdżać, ponieważ w niektórych państwach członkowskich UE, aby wwóz zwierząt był możliwy, muszą zostać spełnione dodatkowe wymogi.

Szczegółowe informacje dotyczące wwozu do państw członkowskich UE zwierząt (np. psów), które towarzyszą podróżnym, zamieszczone zostały na stronach internetowych Głównego Inspektoratu Weterynarii, pod adresem (linkiem): http://www.wetgiw.gov.pl/index.php?action=art&a_id=3857

Szczegółowe informacje dotyczące wywozu zwierząt (np. psów) towarzyszących podróżnym, do niektórych państw trzecich, są dostępne na stronach internetowych Głównego Inspektoratu Weterynarii, pod adresem (linkiem): http://www.wetgiw.gov.pl/index.php?action=art&a_id=3858

Zasady przywozu psów, kotów i fretek z państw trzecich określone są w Rozporządzeniu nr 576/2013 i rozdziale 4a ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Maksymalna liczba psów, kotów lub fretek, które mogą towarzyszyć właścicielowi lub osobie upoważnionej podczas jednorazowego przemieszczania o charakterze niehandlowym, nie może przekraczać pięciu. Na zasadzie odstępstwa maksymalna liczba psów, kotów, fretek może przekraczać pięć, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:

• przemieszczanie o charakterze niehandlowym zwierząt domowych odbywa się w celu uczestnictwa w konkursach, wystawach, wydarzeniach sportowych lub w szkoleniach związanych z takimi wydarzeniami;
• właściciel lub osoba upoważniona przedstawią dowody na piśmie, że dane zwierzęta domowe zostały zarejestrowane, jako uczestniczące w wydarzeniu, o którym mowa w lit. a), lub w stowarzyszeniu, które organizuje takie wydarzenia;
• wiek zwierząt domowych wynosi ponad sześć miesięcy.

Przemieszczanie zwierząt domowych o charakterze niehandlowym do państwa członkowskiego z terytorium państwa trzeciego

Dokument identyfikacyjny – świadectwo zdrowia zwierząt dla przemieszczania o charakterze niehandlowym psów, kotów lub fretek z terytorium państwa trzeciego do państwa członkowskiego zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia (UE) nr 576/2013 – określony w zał. IV cz. 1 do rozporządzenia (UE) nr 577/2013 .

Świadectwo zdrowia zwierząt, musi być:

• sporządzone zgodnie ze wzorem zawartym w części 1 załącznika IV do niniejszego rozporządzenia;
• należycie wypełnione i wydane zgodnie z notami wyjaśniającymi zawartymi w części 2 tego załącznika; li>
• uzupełnione pisemnym oświadczeniem właściciela lub osoby odpowiedzialnej, które stanowi pisemne oświadczenie podpisane przez właściciela lub osobę upoważnioną potwierdzające, że przemieszczanie danego zwierzęcia domowego do Unii jest przemieszczaniem o charakterze niehandlowym; /li>

Świadectwo zdrowia zawiera pozycje przeznaczone do wprowadzenia następujących informacji:

• umiejscowienie transpondera lub tatuażu oraz datę jego wszczepienia lub naniesienia, albo datę odczytu transpondera lub tatuażu, a także kod alfanumeryczny podawany przez transponder lub widniejący na tatuażu;
• gatunek, rasę, datę urodzenia podaną przez właściciela, płeć i umaszczenie danego zwierzęcia domowego;
• niepowtarzalny numer referencyjny świadectwa;
• imię i nazwisko oraz dane kontaktowe właściciela lub osoby upoważnionej;
• imię i nazwisko, dane kontaktowe oraz podpis urzędnika lub upoważnionego lekarza weterynarii, który wystawia dokument identyfikacyjny;
• informacje dotyczące szczepienia przeciwko wściekliźnie;
• datę pobrania próbki krwi do badania poziomu przeciwciał przeciwko wściekliźnie metodą miareczkowania
• informacje na temat zastosowania wszelkich profilaktycznych środków zdrowotnych w odniesieniu do chorób lub zakażeń innych niż wścieklizna;
• imię i nazwisko oraz podpis przedstawiciela właściwego organu zatwierdzającego;
• imię i nazwisko, podpis oraz dane kontaktowe przedstawiciela właściwego organu przeprowadzającego kontrole, a także data kontroli;
• inne stosowne informacje dotyczące stanu zdrowia zwierzęcia domowego.

Świadectwo oraz oświadczenie musi być sporządzone przynajmniej w jednym z języków urzędowych państwa członkowskiego wjazdu oraz w języku angielskim.

Musi być wypełnione drukowanymi literami przynajmniej w jednym z języków urzędowych państwa członkowskiego wjazdu lub w języku angielskim.

Jeżeli do świadectwa dołączone zostaną dodatkowe arkusze papieru lub dokumenty potwierdzające, traktuje się je, także, jako stanowiące część oryginału tego świadectwa przez złożenie podpisu i pieczęci przez urzędowego lekarza weterynarii na każdej ze stron.

W przypadku, gdy świadectwo, włączając dodatkowe arkusze, składa się z więcej niż jednej strony, każda strona musi być ponumerowana (numer strony z całkowitej liczby stron) na dole strony oraz musi być opatrzona na górze każdej strony numerem referencyjnym świadectwa

Kolor podpisu musi się różnić od koloru druku. Ten sam wymóg dotyczy także pieczęci innych niż pieczęcie tłoczone lub znaki wodne.

Załącznik III do rozporządzenia 577/2013/UE określa Wzory paszportów dla przemieszczania o charakterze niehandlowym psów, kotów lub fretek.

Na zasadzie odstępstwa od art. 25 ust. 1 (świadectwo zdrowia) państwa członkowskie udzielają zezwolenia na przemieszczanie o charakterze niehandlowym na ich terytorium psów, kotów i fretek, którym towarzyszy dokument identyfikacyjny wystawiony zgodnie z art. 22 (paszport) w przypadku, gdy:

• dokument identyfikacyjny wystawiono na jednym z terytoriów lub w jednym z państw trzecich wymienionych w wykazie sporządzonym zgodnie z art. 13 ust. 1; (część 1 tabelki) lub:
• zwierzęta są wwożone do państwa członkowskiego po ich przemieszczeniu na terytorium trzecie lub do państwa trzeciego lub po ich tranzycie przez terytorium lub państwo trzecie z państwa członkowskiego, przy czym dokument identyfikacyjny uzupełniony i wystawiony przez upoważnionego lekarza weterynarii poświadcza, że przed opuszczeniem Unii zwierzęta:
• zostały poddane szczepieniu przeciwko wściekliźnie przewidzianemu w art. 10 ust. 1 lit. b); oraz
• zostały poddane badaniu poziomu przeciwciał przeciwko wściekliźnie metodą miareczkowania przewidzianemu w art. 10 ust. 1 lit. c), z wyjątkiem przypadku odstępstwa przewidzianego w art. 12. (w przypadku tranzytu – oświadczenie wzór zał. I cz. 2 rozporządzenie (UE) nr 577/2013

W celu zwiększenia bezpieczeństwa fitosanitarnego państw członkowskich, od 14 grudnia 2019 r. w Unii Europejskiej weszły w życie nowe przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych.

Zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi zdrowia roślin, osoby podróżujące do unijnych z krajów trzecich nie mogą wprowadzać na teren Unii żadnych roślin ani materiałów roślinnych, chyba że towarzyszy im oficjalne zaświadczenie (tzw. świadectwo fitosanitarne) od właściwego organu ds. zdrowia roślin w ich kraju pochodzenia. Jedynym wyjątkiem od tej reguły są banany, kokosy, daktyle, ananasy i duriany, ponieważ te owoce nie stanowią zagrożenia. Brak świadectwa fitosanitarnego skutkuje zakazem przywozu. W przypadku, gdy osoby przybywające do Unii Europejskiej z państw trzecich, posiadają inne produkty roślinne, owoce i warzywa (za wyjątkiem 5 wyżej wymienionych), powinny je umieścić w odpowiednich pojemnikach, znajdujących się na przejściach granicznych.

Zakaz wprowadzania na teren Unii wyżej wymienionego rodzaju towarów obejmuje również wysyłane z krajów trzecich przesyłki owoców, warzyw, roślin, produktów roślinnych, do osób fizycznych, które nie są przeznaczone do wprowadzenia do obrotu, a są zamawiane na odległość (np. pocztą elektroniczną, przez telefon, Internet) przez konsumentów.

Przesyłki towarów, podlegające pod przepisy fitosanitarne, są poddawane kontroli dokumentacji, identyfikacyjnej oraz zdrowotności, którą, co do zasady, przeprowadzają właściwi inspektorzy oddziałów granicznych wojewódzkich inspektoratów ochrony roślin i nasiennictwa. Celem kontroli jest weryfikacja towarów i towarzyszącej dokumentacji, która zapewnia, że wwóz danego towaru pochodzenia roślinnego na terytorium Unii Europejskiej nie stanowi zagrożenia fitosanitarnego, a wwożone rośliny, produkty roślinne i inne przedmioty spełniają wymogi przepisów prawa unijnego w zakresie zdrowia roślin.

Graniczna kontrola fitosanitarna określonych roślin, produktów roślinnych lub innych przedmiotów wprowadzanych z państw trzecich w obszarze środków ochronnych przeciwko agrofagom roślin, przeprowadzana jest w punktach kontroli granicznej.

Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa pod linkiem: http://piorin.gov.pl/

Przywóz z zagranicy żywności pochodzenia zwierzęcego (produkty mięsne i mleczarskie) jest objęty bardzo ścisłą reglamentacją.

Przepisy UE, czyli rozporządzenie Komisji (WE) Nr 206/2009 z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie wprowadzania do Wspólnoty osobistych przesyłek produktów pochodzenia zwierzęcego i zmieniające rozporządzenie (WE) nr 136/2004 (Dz.Urz.UE nr L 77, z dn. 24.03.2009, str. 1, z późn. zm.), ustanawiają następujące zasady obrotu w odniesieniu do przesyłek osobistych zawierających produkty pochodzenia zwierzęcego:

• żadna ilość mięsa i podrobów jadalnych, produktów mleczarskich (w tym makaronów, pieczywa cukierniczego, warzyw przetworzonych o ile zawierają mięso lub mleko) nie może zostać wprowadzona na terytorium UE bez przeprowadzenia granicznej kontroli weterynaryjnej;
• dopuszcza się przywóz, w ilości do 2 kg łącznej wagi, mleka początkowego w proszku, pokarmu dla niemowląt i specjalnych środków spożywczych wymaganych ze względów medycznych, o ile produkty te nie wymagają chłodzenia do czasu otwarcia, stanowią pakowane produkty firmowe przeznaczone do sprzedaży bezpośredniej konsumentowi końcowemu oraz opakowanie jest nienaruszone, chyba że jego zawartość jest w danej chwili w użyciu;
• w odniesieniu do produktów rybołówstwa dopuszcza się przywóz wypatroszonych świeżych lub obrobionych produktów do 20 kg lub odpowiadających wadze jednej ryby, w zależności od tego, która z tych wartości jest wyższa;
• w odniesieniu do produktów przeznaczonych do karmienia zwierząt dopuszczalny jest przywóz wyłącznie specjalnej karmy dla zwierząt domowych wymaganej ze względów medycznych, pod warunkiem, że ilość przywożonej karmy nie przekracza 2 kg, przywożone produkty nie wymagają chłodzenia do czasu otwarcia, produkty stanowią pakowane produkty firmowe przeznaczone do sprzedaży bezpośredniej konsumentowi końcowemu oraz ich opakowanie jest nienaruszone, chyba że jego zawartość jest w danej chwili w użyciu.

Wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego niespełniające wymogów należy przekazać do zniszczenia po przybyciu na terytorium UE (produkty takie pozostawia się w specjalnych pojemnikach na przejściach granicznych).

Zgodnie z art. 68 ust. 5 Prawa farmaceutycznego nie wymaga zgody Prezesa Urzędu Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych przywóz przez podróżnego z zagranicy do Polski produktu leczniczego na własne potrzeby lecznicze w liczbie nieprzekraczającej pięciu najmniejszych opakowań. Powyższe wyłączenie nie ma jednak zastosowania do środków odurzających i substancji psychotropowych, w tym również narkotyków uśmierzających ból, których przywóz z zagranicy określają odrębne przepisy.

Podróżny wyjeżdżający z Polski za granicę może zabrać ze sobą jedynie produkty lecznicze na własny użytek, w ilościach potrzebnych na czas podróży i pobytu za granicą (szczegółowe normy ilościowe określają przepisy poszczególnych krajów). W przypadku niektórych leków, np. insuliny aplikowanej w formie iniekcji, należy zabrać ze sobą odpowiedni dokument, wystawiony przez lekarza prowadzącego, który swoim podpisem potwierdza chorobę podróżnego, przyjmowane przez niego leki i konieczność używania strzykawek, aplikatora, czy innych instrumentów medycznych. Najlepiej, aby ten dokument przetłumaczony był na język kraju, do którego podróżny się wybiera.

Przesyłanie „produktów medycznych” za granicę i do Polski w przesyłkach pocztowych między osobami fizycznymi jest zabronione.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) 116/2009 oraz ustawy o ochronie zabytków wywóz dóbr kultury (zabytków) poza obszar celny UE objęty jest wymogiem przedstawienia odpowiedniego pozwolenia. W Polsce wyróżniamy w tym zakresie trzy rodzaje pozwoleń:

• jednorazowe pozwolenie na wywóz – wydaje Minister Kultury;
• wielokrotne pozwolenie indywidualne na czasowy wywóz – wydaje (na wniosek osoby fizycznej) Wojewódzki Konserwator Zabytków;
• wielokrotne pozwolenie ogólne na czasowy wywóz zabytków za granicę – wydaje (na wniosek muzeum lub innej instytucji kultury) Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Obowiązek uzyskania pozwolenia na wywóz – co do zasady – dotyczy tzw. „zabytków ruchomych”, które należą do jednej z kategorii, które wymieniono w art. 51 ustawy o ochronie zabytków. Wśród tych kategorii znajdują się m.in.:

• wykonane dowolną techniką i na dowolnym materiale dzieła malarstwa, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 40 000 zł;
• wykonane na dowolnym materiale akwareli, gwaszy i pasteli, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
• wykonane dowolną techniką i na dowolnym materiale rysunków, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 12 000 zł.

Jeżeli wywóz zabytku jest dokonywany bez pozwolenia, o których mowa powyżej, a cechy zabytku wskazują, że jego wywóz wymaga pozwolenia, organ Straży Granicznej lub organ celny może zażądać od osoby dokonującej wywozu zabytku okazania dokumentu potwierdzającego fakt, że wywożony zabytek nie wymaga pozwolenia. Dokumentem takim może być:

• ocena wskazująca czas powstania zabytku – wykonana przez instytucję kultury wyspecjalizowaną w opiece nad zabytkami, rzeczoznawcę ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, podmiot gospodarczy wyspecjalizowany w zakresie obrotu zabytkami na terytorium Polski lub organ administracji publicznej;
• wycena zabytku – wykonana przez instytucję kultury wyspecjalizowaną w opiece nad zabytkami, rzeczoznawcę ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub podmiot gospodarczy wyspecjalizowany w zakresie obrotu zabytkami na terytorium Polski;
• faktura – zawierająca dane pozwalające na identyfikację przedmiotu, wystawiona przez podmiot gospodarczy wyspecjalizowany w zakresie obrotu zabytkami na terytorium Polski;
• potwierdzenie wwozu zabytku na terytorium Polski – zawierające fotografię zabytku, wystawione w przejściach granicznych przez organ celny, a w przypadku jego braku przez organ Straży Granicznej.

Kontrola wykonywana przez Służbę Celno-Skarbową polega na sprawdzeniu prawidłowości przestrzegania przepisów prawa przez zobowiązane do tego osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.

Kontroli celno-skarbowej podlega przestrzeganie przepisów prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów w obrocie między obszarem celnym Unii Europejskiej a państwami trzecimi, w szczególności przepisów dotyczących towarów objętych ograniczeniami lub zakazami oraz przepisów prawa dewizowego w zakresie ograniczeń i obowiązków określonych dla rezydentów i nierezydentów oraz warunków udzielonych na ich podstawie zezwoleń dewizowych.

Kontroli celno-skarbowej podlega również rodzaj paliwa w zbiorniku środka przewozowego, przesyłki pocztowe, ruch drogowy w trybie i przypadkach określonych w ustawie – Prawo o ruchu drogowym oraz transport drogowy na zasadach określonych w przepisach odrębnych.

Zgodnie z art. 64 ust 1 i 2 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej obowiązkiem podróżnego jest poddanie się kontroli celno-skarbowej, w szczególności:

• udostępnienie funkcjonariuszowi Służby Celno-Skarbowej dokumentów związanych z przedmiotem kontroli;
• wylegitymowanie się funkcjonariuszowi Służby Celno-Skarbowej oraz okazanie wszelkich dokumentów, niezbędnych do ustalenia tożsamości;
• umożliwienie przeprowadzenia rewizji towarów i środków transportu, w tym z użyciem urządzeń technicznych oraz psów służbowych;
• przeszukania osoby;
• zatrzymanie i udostępnienie środka transportu do kontroli;
• złożenie zeznań w charakterze świadka;
• umożliwienie przeprowadzenia oględzin;
• umożliwienie przeprowadzenia badania towarów, w tym możliwości pobrania próbek;
• umożliwienie nałożenia zamknięć urzędowych na towarze lub środku transportu;
• umożliwienie zbierania i zabezpieczania wszelkich niezbędnych materiałów z zakresu kontroli, w tym filmowania i fotografowania oraz dokonywania nagrań dźwiękowych;
• uczestniczenie w czynnościach kontrolnych, przeprowadzanych przez funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej

W myśl art. 64 ust. 5 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej podróżny podlegający kontroli jest zobowiązany do wykonywania poleceń określonego zachowania się, celem wykonania czynności określonych wyżej w pkt 2, 3, 4, 5 albo w celu uniknięcia bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa osób lub mienia.

Zgodnie z art. 72 ust 2 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej podróżny podlegający kontroli jest obowiązany do wykonania na swój koszt czynności umożliwiających przeprowadzenie kontroli, a w szczególności rozładowanie, okazanie, oraz załadowanie towaru po zakończeniu czynności kontrolnych.

Jednocześnie w myśl art. 62 ust 5 i 6 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej podróżny ma prawo do żądania okazania znaku identyfikacji osobistej funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej wykonującego czynności w przejściu granicznym. Jeśli kontrola dokonywana jest poza siedzibą oddziału celnego (np. na drogach dojazdowych do przejścia granicznego) nieumundurowany funkcjonariusz Służby Celno-Skarbowej przeprowadzający kontrolę bez żądania podróżnego, a umundurowany funkcjonariuszowi Służby Celno-Skarbowej na żądanie podróżnego, jest zobowiązany okazać legitymację służbową oraz upoważnienie do kontroli.

Terytoria państw członkowskich UE tworzą razem jednolity rynek, na którym zapewniony jest między innymi swobodny przepływ towarów – art. 26 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana: Dz.Urz.UE C 115, z dn. 09.05.2008, str. 47). Tym samym tworząc jednolity rynek państwa członkowskie UE zawarły unię celną, zlikwidowały krajowe taryfy celne i przyjęły jednolitą zewnętrzną i wspólnotową taryfę celną stosowaną jedynie do towarów przywożonych z państw trzecich.

Oznacza to, że przywóz (nabycie wewnątrzwspólnotowe) na terytorium Polski, towarów będących w swobodnym obrocie w innych państwach członkowskich UE nie jest obłożony cłem i nie podlega zgłoszeniu celnemu.

Mimo istnienia tak szeroko stosowanej swobody przepływu towarów państwa członkowskie UE nie są pozbawione całkowicie możliwości stosowania pewnych ograniczeń lub zakazów w przywozie, wywozie oraz tranzycie towarów obcego pochodzenia. Mówi o tym artykuł 36 wyżej przywołanego Traktatu, który pozwala każdemu państwu członkowskiemu wprowadzić ograniczenia/ zakazy uzasadnione:

• względami moralności i porządku publicznego,
• bezpieczeństwa publicznego,
• ochroną zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt lub ochroną roślin,
• ochroną narodowych dóbr kultury o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, lub też
• ochroną własności przemysłowej i handlowej.

Ponadto należy mieć na uwadze, iż nabycie wewnątrzwspólnotowe towarów będących wyrobami akcyzowymi w Polsce wiąże się – co do zasady – z obowiązkiem zapłacenia podatku akcyzowego, zgodnie z obowiązującymi w naszym kraju przepisami.

Zgodnie z art. 34 ustawy akcyzowej zwalnia się od akcyzy nabycie wewnątrzwspólnotowe (przywóz) wyrobów akcyzowych z akcyzą zapłaconą na terytorium państwa członkowskiego UE dokonywane przez osobę fizyczną, gdy wyroby te są przemieszczane przez tę osobę osobiście na jej własny użytek i jeżeli wyroby te nie są przeznaczone na cele handlowe. Na przeznaczenie handlowe wskazuje w szczególności nabycie wewnątrzwspólnotowe wyrobów akcyzowych w ilościach przekraczających:

• wyroby tytoniowe:
• papierosy – 800 sztuk,
• cygaretki (cygara o masie ≤ 3 gramów/sztukę) – 400 sztuk,
• cygara – 200 sztuk,
• tytoń do palenia - 1 kilogram;
• napoje alkoholowe:
• alkohol etylowy – 10 litrów,
• wino i napoje fermentowane – 90 litrów, w tym wino musujące 60 litrów,
• piwo – 110 litrów,
• produkty pośrednie – 20 litrów.

Zgodnie z art. 126 ustawy VAT prawo do otrzymania zwrotu podatku VAT zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium Polski, które w stanie nienaruszonym zostały wywiezione poza terytorium UE w bagażu osobistym podróżnego, mają osoby fizyczne niemające stałego miejsca zamieszkania na terytorium UE. Miejsce stałego zamieszkania takiej osoby fizycznej, ustala się na podstawie paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego jej tożsamość.

Zwrot podatku VAT przysługuje tylko w przypadku zakupu towarów u uprawnionych sprzedawców, których punkty sprzedaży oznaczone są znakiem informującym o takiej możliwości („ZWROT VAT dla podróżnych”).

Zwrot podatku VAT może być dokonany, jeżeli zakupiony towar został wywieziony przez podróżnego, który kupił towar, poza terytorium UE nie później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano zakupu towaru.

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie określenia wzorów: znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu w punktach sprzedaży towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, oraz stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej, a także określenia niezbędnych danych, które powinien zawierać dokument będący podstawą do dokonania zwrotu podatku podróżnym (Dz. U. z 2014 r. poz. 426 oraz z 2017 r. poz. 363) – podstawą do dokonania zwrotu podatku VAT jest przedstawienie przez podróżnego dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, zawierającego w szczególności nazwisko i imię podróżnego, jego adres, numer dokumentu stwierdzającego tożsamość podróżnego, nazwę sprzedanego towaru, miarę i ilość towaru, cenę jednostkową netto towaru, wartość netto towaru, stawkę i kwotę podatku od towarów i usług, wartość brutto towaru, kwotę podatku od towarów i usług ogółem oraz wartość brutto towarów ogółem oraz inne wymagane dane, na którym organ celny UE potwierdził fakt wywozu towarów poza granicę celną UE. Do dokumentu powinien być dołączony wystawiony przez sprzedawcę paragon z kasy rejestrującej.

Ponadto zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 czerwca 2017 r. w sprawie minimalnej łącznej wartości zakupów, przy której podróżny może żądać zwrotu podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 1248) minimalna łączna wartość zakupów wraz z podatkiem VAT, wynikająca z dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, przy której podróżny może żądać zwrotu zapłaconego podatku VAT wynosi 200 zł.

W przypadku zakupów dokonanych przez podróżnego od 1 czerwca 2016 r. do 31 lipca 2017 r. kwota ta wynosiła 300 zł.

Zwrot podatku VAT podróżnym dokonywany jest w formie gotówkowej lub bezgotówkowej przez sprzedawcę, u którego towary nabyto, jeżeli spełnia on określone przepisami prawa warunki lub przez podmioty pośredniczące w zwrotach podatku, które zawarły umowę w sprawie zwrotu podatku ze sprzedawcami. Adresy punktów zwrotu podatku powinny być dostępne w sklepach, które mają podpisane umowy z pośrednikami.