Przewóz przez granicę Polski (UE) środków pieniężnych

 

Zasady przewozu przez granicę państwową Polski (UE) wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych określają przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe.

W przypadku gdy osoba wjeżdża do UE lub wyjeżdża z UE i przewozi środki pieniężne o wartości 10 000 EUR albo więcej (lub równowartość w innej walucie), powinna zgłosić w formie pisemnej i na żądanie przedstawić takie środki pieniężne właściwym organom - w Polsce są nimi: Służba Celno-Skarbowa lub Straż Graniczna.

Wzory deklaracji środków pieniężnych wwożonych do kraju lub wywożonych za granicę określone zostały w przepisach rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2021/776 z 11 maja 2021 r. ustanawiającego wzory niektórych formularzy oraz przepisy techniczne dotyczące skutecznej wymiany informacji na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1672 w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych do Unii lub wywożonych z Unii (Dz. U. L167 z 12.5.2021, str.638) – link do rozporządzenia
Potwierdzenie przywozu do kraju oraz wywozu za granicę środków pieniężnych przez organy celne lub organy Straży Granicznej następuje poprzez odciśnięcie pieczęci organu na obydwu egzemplarzach deklaracji oraz zamieszczeniu na nich podpisu funkcjonariusza Służby Celno-Skarbowej lubfunkcjonariusza Straży Granicznej.).

Organy celne oraz organy Straży Granicznej mogą, w celu sprawdzenia, czy przywóz do kraju wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych oraz ich wywóz za granicę odbywa się zgodnie z przepisami prawa dewizowego, podejmować czynności kontrolne na zasadach i w trybie określonych w przepisach o kontroli celnej lub kontroli granicznej.

Ogólne zezwolenie na odstępowanie od obowiązku zgłaszania wywozu za granicę oraz przywozu do kraju wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych – zgodnie z tymi przepisami  zezwala się rezydentom i nierezydentom przekraczającym granicę państwową z innymi państwami obszaru Schengen na odstępowanie
od obowiązku zgłaszania organom celnym lub organom Straży Granicznej przywozu do kraju oraz wywozu za granicę złota dewizowego lub platyny dewizowej bez względu na ilość oraz krajowych lub zagranicznych środków płatniczych o wartości przekraczającej łącznie równowartość 10 000 euro.

Obszar SCHENGEN – jest obszarem (strefą), na którym zniesiona została kontrola graniczna
na wspólnych granicach i zapewniona została swoboda przepływu wszystkich osób. Nie należy utożsamiać tej strefy z obszarem zajmowanym przez wszystkie państwa członkowskie UE, ponieważ obecnie strefa ta obejmuje łącznie terytoria 26 państw, w tym terytoria tylko 22 państw członkowskich UE: Austrii, Belgii, Republiki Czeskiej, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Niemiec, Holandii, Grecji, Hiszpanii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Malty, Polski, Portugalii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Węgier, Włoch. Państwami Członkowskimi UE, które pozostają poza obszarem Schengen są: Wielka Brytania, Irlandia, Chorwacja, Bułgaria, Rumunia i Cypr.

 

Szczegółowe informacje poniżej

Zgodnie z art. 2 ustęp 1 rozporządzenia (UE)  2018/1672 należy zgłosić środki pieniężne, które oznaczają:

• gotówkę, czyli banknoty i monety, które znajdują się w obiegu jako środek wymiany lub znajdowały się w obiegu jako środek wymiany i można je wciąż wymienić w instytucjach finansowych lub bankach centralnych na banknoty i monety znajdujące się obecnie w obiegu jako środek wymiany;

 

• zbywalne papiery na okaziciela, czyli instrumenty inne niż gotówka, które uprawniają ich posiadaczy do żądania pewnej kwoty pieniężnej po okazaniu tych instrumentów, bez konieczności potwierdzenia tożsamości lub prawa do tej kwoty. Te instrumenty to:

- czeki podróżne; oraz

     - czeki, weksle lub przekazy pieniężne na okaziciela albo podpisane, lecz bez podawania nazwiska odbiorcy płatności, indosowane bez ograniczeń, wystawione na fikcyjnego odbiorcę płatności lub występujące w innej formie, która powoduje przejście tytułu do nich przy ich przekazaniu;

• towar używany jako wysoce płynny środek przechowywania wartości, czyli towar, który charakteryzuje wysoki stosunek wartości do objętości i który można bez trudu wymienić na gotówkę na łatwo dostępnych rynkach obrotu, ponosząc tylko niewielkie koszty transakcyjne;

 

• kartę przedpłaconą, czyli kartę niespersonalizowaną, przechowującą wartość pieniężną lub środki, bądź oferującą dostęp do wartości pieniężnych lub środków, która może być wykorzystana do celów transakcji płatniczych, nabycia towarów czy usług lub do wypłaty gotówki, w przypadku gdy taka karta nie jest powiązana z rachunkiem bankowym;

Zgodnie z art. 18 Prawa dewizowego, w związku z art. 2 ust. 1 pkt 7, 10 i 13, w Polsce środkami pieniężnymi (podlegającymi zgłoszeniu) są ponadto:

•  banknoty i monety (w walucie polskiej i obcej) niebędące w obiegu jako środek płatniczy, lecz podlegające oficjalnej wymianie na taki środek;

 

•   złoto dewizowe i platyna dewizowa, tj. złoto i platyna w stanie nieprzerobionym oraz
  w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym i platyną dewizową są również przedmioty ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców.

W rozumieniu prawa dewizowego (art. 2):

• rezydentami są:

      osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju, a także inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów,

      polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych;

• nierezydentami są:

      osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów,

      obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów
i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych;

• nierezydentami z krajów trzecich są osoby fizyczne, osoby prawne oraz inne podmioty, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu, mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w krajach trzecich; nierezydentami z krajów trzecich
są również znajdujące się w tych krajach oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów lub nierezydentów z innych krajów;

• krajem jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

• krajami trzecimi są państwa niebędące państwami członkowskimi Unii Europejskiej, a także ich terytoria zależne, autonomiczne i stowarzyszone oraz terytoria zależne, autonomiczne
i stowarzyszone państw członkowskich Unii Europejskiej;

• krajowymi środkami płatniczymi są waluta polska oraz papiery wartościowe i inne dokumenty, pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walucie polskiej;

• wartościami dewizowymi są zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa;

• zagranicznymi środkami płatniczymi są waluty obce i dewizy;

• walutami obcymi są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie;

• dewizami są papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych;

• złotem dewizowym i platyną dewizową jest złoto i platyna w stanie nieprzerobionym
oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych
w technice dentystycznej; złotem dewizowym i platyną dewizową są również przedmioty ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców.

UWAGA: Należy odróżnić „złoto, złoto platynowane, nieobrobione inaczej niż do stanu półproduktu”, które klasyfikowane jest do pozycji CN 7111, od „złota dewizowego”
w rozumieniu prawa dewizowego.

Rozporządzenie (UE)  2018/1672 wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich UE, przy czym w myśl  punktu (9) preambuły do ww. rozporządzenia,  jego przepisy  nie mają wpływu na możliwości zapewnienia przez państwa członkowskie, w ramach ich prawa krajowego, dodatkowych krajowych systemów kontroli przepływów środków pieniężnych w Unii, pod warunkiem że kontrole te są zgodne z podstawowymi wolnościami Unii, w szczególności z art. 63 i 65 TFUE.W ramach takich właśnie działań – podejmowanych w celu kontroli przepływów środków pieniężnych w obrębie Wspólnoty – poszczególne państwa członkowskie UE mogą ustanowić własne, krajowe regulacje prawne (w Polsce są nimi ww. przepisy Prawa dewizowego), które mogą np. nakładać obowiązek zgłaszania środków pieniężnych również przy przekraczaniu granic wewnętrznych danego państwa członkowskiego UE (granic w obrębie Wspólnoty).

 Podstawy prawne:

1.     Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 826),

2.     Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 kwietnia 2009 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (Dz. U. Nr 69, poz. 597),

3.     Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 czerwca 2007 r. w sprawie sposobu dokonywania potwierdzenia przywozu do kraju oraz wywozu za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych oraz wzoru zgłoszenia przywozu do kraju i wywozu za granicę tych wartości lub środków (Dz. U. Nr 126, poz. 875),

4.     Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1672 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie kontroli środków pieniężnych wwożonych do Unii lub wywożonych z Unii oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1889/2005 (Dz. Urz. UE L 284/6 z 12.11.2018).